درزهای بتن

کلیه بتنها، هنگامی که در محل مورد نظر ریخته شوند، بندریج همزمان با به عمل آمدن منقبض می شوند؛ این موضوع عامل اصلی ظهور ترکهای کوچک بر روی سطح بتن در طول به عمل آمدن بتن می باشد. در عمل، پس از گیرش، بتن با درجه حرارت محیط کمی منبسط و یا منقبض خواهد شد، لذا توصیه می گردد در دالهای بزرگ، خصوصاً در اندازه پلان 6m x 6m یا بزرگتر از چند نوع درز جابجای استفاده شود.
در سازه های بتنی که قرار است در آنها تعداد زیادی درز جابجایی بکار رود، استفاده از مهندس ساختمان یا مهندس سازه برای طراحی درز و تعیین موقعیت آن بهترین گزینه محسوب می گردد.
کاربرد درزهای جابجایی در مواردی که بتن در جایی قرار دارد که توسط دیوارها یا ساختمان های اطراف محدود شده است، یا در زمانی که شیئی مانند درپوش منهول باید در دال کار گذاشته شود، نیز مفید 
می باشند، درزها این امکان را می دهند که بتن منبسط یا منقبض شده بدون آنکه فشاری به سازه های دیگر وارد کند، در غیر این صورت باعث بروز ترکهایی در دال بتنی یا دیوار، درپوش منهول و غیره می گردد.

فواصل درزهای بتن

پیشنهاد معمول برای فواصل بعضی از انواع درزهای جابجایی در دال غیر مسلح حدود 30 برابر ضخامت دال می باشد. بنابراین، برای یک دال به ضخامت 100mm فواصل درزها از هم 30 x 100 = 3000mm و در یک دال به ضخامت 150 mm حدود 30 x 150 = 4500 mm خواهد شد.

انواع درزهای بتن

برای اهداف مختلف در انواع درزهای بتن از خصوصیات متفاوت درزهای بتن استفاده می شود :

درزهای انبساط بتن

این درز امکان انبساط و انقباض یک دال بتنی را فراهم می کند بدون آنکه سبب پیدایش نیروهای مخرب در خود دال یا سازه های اطراف آن شود. درزهای انبساط معمولاً بصورت یک فاصله کامل بین دهانه های مجاور هستند، می توان گفت، یک برش معلوم در بتن و آرماتور فولادی آن (در صورت وجود) رخ می دهد. در جایی که دهانه های مجاور بوسیله آرماتورهای شاخک (رابط) بهم دوخته شده اند، این شاخک ها در یکی از دهانه ها در داخل غلاف قرار می گیرند تا دال بتواند در اثر تنشهای تولید شده در داخل خود منبسط شود.

درزهای انقباض بتن

این نوع درز فقط امکان انقباض دال را فراهم می کند، که وقوع آن بهنگام فرایند عمل آوردن بتن پیش بینی می گردد.

درزهای کنترل ترک بتن

همچنان که بیان گردید "دو نوع بتن وجود دارد، یکی بتنهایی که ترک خورده اند، و دیگری بتنهایی که در شرف ترک خوردن هستند" دزهای کنترل ترک تا حدودی شبیه درز انقباضی هستند و برای این هدف بکار می روند که اطمینان حاصل شود هنگامی که بتن ترک می خورد، این ترک بشکل قابل پیش بینی و در یک محل مشخص رخ دهد.

درزهای اجرایی بتن

گرچه این نوع درز یک درز واقعی جابجایی نمی باشد، ولیکن وجود آن در سازه های بتنی متداول بوده و لذا در اینجا نیز به آن اشاره شده است. درزهای اجرایی می توانند افقی یا قائم باشند و علت آن قطع عملیات بتن ریزی می باشد. این عمل ممکن است به دلیل پایان روز کاری بوجود آید یا آنکه قبل از ادام بتن ریزی می بایست کارهای دیگری تکمیل شوند، بهرحال نتیجه یکی است، در این حالت در حالی که بتن ریخته شده بعمل می آید سطحی بوجود آمده، و در زمانی دیگر، خمیر بتن تازه روی سطح بتن موجود که مدتی قبل اجرا شده ریخته می شود.

درزهای کنترل ترک بتن

همچنان که بیان گردید "دو نوع بتن وجود دارد، یکی بتن هایی که ترک خورده اند، و دیگری بتن هایی که در شرف ترک خوردن هستند" دزهای کنترل ترک تا حدودی شبیه درز انقباضی هستند و برای این هدف بکار می روند که اطمینان حاصل شود هنگامی که بتن ترک می خورد، این ترک بشکل قابل پیش بینی و در یک محل مشخص رخ دهد.

درزهای اجرایی بتن

گرچه این نوع درز یک درز واقعی جابجایی نمی باشد، ولیکن وجود آن در سازه های بتنی متداول بوده و لذا در اینجا نیز به آن اشاره شده است. درزهای اجرایی می توانند افقی یا قائم باشند و علت آن قطع عملیات بتن ریزی می باشد. این عمل ممکن است به دلیل پایان روز کاری بوجود آید یا آنکه قبل از ادام بتن ریزی می بایست کارهای دیگری تکمیل شوند، بهرحال نتیجه یکی است، در این حالت در حالی که بتن ریخته شده بعمل می آید سطحی بوجود آمده، و در زمانی دیگر، خمیر بتن تازه روی سطح بتن موجود که مدتی قبل اجرا شده ریخته می شود.